CARPON

AJAG

Sabenerna mah teu téga. Sabenerna mah teu hayang ninggalkeun budak kuring nu kakara umur opat puluh poé jeung ninina. Budak keur meujeuhna keukeupaneun indung. Sedih, teu wasa, lamun ngagugu rasa dina haté mah. Tapi kaputusan kuring geus buleud, dalah dikumaha tuda lamun teu gawé mah budak téh moal bisa nyusu. Jeung cai susu gé deuih, maké euweuhan keur kaayaan kieu téh. Geus sagala didaharan mah, daun katuk, daun gedang, sayur daun kélor, sayur gedang, nu amis-amis jeung sagala rupa nu disodorkeun ku Ema kabéh gé eweuh nu teu didahar. Teu ngenah gé dingeunah-ngeunahkeun da karunya ka budak. Ngan teuing kumaha atuh da anger teu ngaruh, anger waé cisusu téh saat. Budak gogoakan hayangeun nyusu. Teu téga ningalina gé. Atuh kuring téh tisuksruk tidungdung ngaya-ngayakeun duit nu euweuh. Gagalapakan unjam-injeum kaditu-kadieu. Néangan duit keur meuli susu formula nu hargana  karasa pisan nyekék beuheung keur jalma pantar kuring mah.

 Bapana nu kituna mah tuda, teu boga cedo, atah adol, teu boga pisan rasrasan. Tengteuingeun bapa si Asep téh. Telenges. Téga ninggalkeun kuring basa keur bubureuyeungan. Alesanana mah can hayang boga budak. Basa dibéjaan kuring ngandeg téh kalah ambek-ambekan. Pajarkeun teu ngarti kana kaayaan salaki nu keur pusing ku duit, kalah der reuneuh lain milu KB. Ku kuring dijawab teu cocok KB-na téh teu didéngé, komo basa ditanyakeun gajihna nu geus sababaraha bulan tara nepi ka kuring mah, ambekna beuki ngaguludag, jiga nu kasurupan manéhna ngakaya kuring, mamaksa nitah ngagugurkeun kakandungan. Teu  éling, jelema teu waras.

            Kakandungan beuki gedé geus tara balik ka imah,  rajeun balik gé rék ngadon aral subaha. Tujang-tajong kana barang, jelebat-jelebét ngabanting panto, tina cungurna wéh bararau pahang. Ari kuring pangawak awéwé, ukur bisa ceurik cumalimba nyanghareupan adat salaki nu geus nyurup ka iblis téh. Kuring lahiran salaki kuring ribut nguruskeun surat cerai. Kadieukeun béja nu katampa téh geus kawin deui.

            “Ma teu nanaon nitip si Asep?” ceuk kuring dina hiji peuting.

            “Heueuh jig rék solat isa heula mah, keun si Asep mah ku Ema ditungguan!” walon indung kuring bari anger jongjon kekecos, nambal sampingna nu soék.

            “Lain ayeuna  wungkul Ma, tapi isukan jeung saterusna, sabulan lah,” walon kuring asa-asa ngedalkeun pamaksudan.

            Indung kuring ngadadak ngeureunkeun kékécosna “Rék kamana manéh téh Nyi, leutik kénéh budak téh montong ditinggalkeun, na teu karunya?” Indung kuring nyangangang.

“Rék nyaba waé Ma, karunya si Asep susuna téréh érép,” luk kuring tungkul bari ngucel-ngucel tungtung baju.

            Indung kuring ngabigeug, teuteupna anteb neuteup kuring. Sajongjongan ukur sora anjing inguan Mang Wiharya nu babaung belah kidul. Kuring ngeukeupan budak kuring pageuh, sora anjing nu babaung asa  nambah keueungna peuting. Inget ceuk jenatna Nini, lamun aya anjing babaung téh totondén rék meunang kasusah, teuing bener henteuna mah, tapi nu pasti kuring mah sok sieun ari ngadéngé anjing babaung téh.

“Babacaan anggur mah Nyi!” ceuk indung kuring bari tuluy ngaléos ka dapur, kadéngé getrak-getruk, teu lila nyampeurkeun kuring bari mawa dot.

            “Isa heula anggur kadinyah, keun budak mah urang béré susu heula méh tibra saréna!” pokna bari regeyeng ngais budak kuring.

            Kuring nurut, tuluy solat di kamar. Hawar-hawar kadéngé sora indung kuring nu ngahaleuang, ngayun ngambing si Asep.

             ”néléngnéngkung néléngnéngkung

  geura gedé geura jangkung

  geura sakola ka bandung

  sangkan hirup panjang-punjung”

“Deudeuh teuing kasép bet kudu goréng nasib, boga bapa téh teungteuingeun, keun sing sabar waé kasép. Keun sing gedé milik  jaga mah!” ceuk indung kuring  disela-sela hariringna.

Reg kuring ngeureunkeun wiridan. Teu karasa cimata geus nyurulung, laluncatan tina jero panon. Beungeut Kang Kardi laju némbongan deui dina implengan. Dina haté karasa peurih, satuluyna kuring nginghak bari nutupan beungeut ku mukena. Heueuh kuring nu salahna mah, teu bisa milih pibatureun hirup. Buta ku cinta. Percaya ka omongan  Kang Kardi nu saamis madu. Béhna mah nyarita rék kitu rék kieu téh ukur abang-abang lambé wungkul.

Bodo kuring téh, geus puguh tibaheula gé pan Kang Kardi téh jelema baragajul, tukang ngocok kartu jeung nginum. Na bet kalah percaya kana jangjina nu rék robah lamun geus kawin. Percaya teuing kana baju koko nu dipakéna basa keur nganjang ka imah. Enya bener robahna mah geus kawin téh. Teu bauan kana gawé, bageur ka mitoha jeung pamajikan gé. Ngan élingna téh gening ukur sababaraha bulan, da kadituna mah gélona téh maceuh deui.

“Nyi!” ceuk indung kuring nu teu kanyahoan geus aya di gigireun.

            Kuring ceurik ngabangingik bari nyuuh kana lahunanana.

            “ Hampura Ema Nyi!” pokna bari ngusapan sirah ku ramo-ramona nu geus paréot, karasa keusrak bati tina ngarit waé meureun. Kadéngé indung kuring gé ngingsreuk.

 Kasimpé ngaranggeum peuting nu beuki kolot. Indung kuring geus saré murungkut di gigireun si Asep, saenggeus cumarita mapagahan  jeung méré sumanget ka kuring. Kitu ogé si Asep, ngahéphép tibra naker saréna téh. Lila kuring neuteup dua jalma nu keur anteng dina impianana  séwangan-séwangan, kuring nyaah ka indung jeung budak kuring, maranéhanana nu méré alesan ka kuring pikeun daék kénéh nandangan kahirupan nu sakieu peuheurna.

  

***

Kuring keur mawa ulin si Asep di buruan. Teu kanyahoan datangna, Kang Kardi ujug-ujug geus dihareupeun. Saged naker maké calana katun hideung jeung baju koko bodas bordél biru. Baju koko anu dipaké basa nganjang ka imah kuring basa keur hahadéan. Gelenyu Kang Kardi imut, teuteupna nu liuh lir jamparing tan wujud nu nembus kana rasa.

            “Lucu nya Nyi budak urang téh, tingali tuh matana cureuleuk, jiga mata Nyai nya, cik atuh Akang  mangku!” pokna bari rangah, daria rék mangku si Asep.

            Kuring léah, kaceuceub ka Kang Kardi kapopohokeun, aya kembang nu mangkak dina jero dada. Bungah nu pohara. Nepi ka teu puguh titincakan, asa teu napak, asa ngalayang. Kuring ngarasa boga kulawarga nu sampurna jeung pinuh ku kabagja, Teu asa-asa deui kuring ngudar aisan tuluy mikeun si Asep ka bapana.

            Nyéh Kang Kardi imut. Lila kuring neuteup imutna, imut nu éta pisan nu baheula nyieun kuring kapéngpéongan ku manéhna téh. Tapi anéh beuki lila imutna beuki anéh. Kuring gigisik panon nu teu peurih bisi salah téténjoan. Beuki lila seuri kang Kardi beuki anéh, huntuna jadi sihungan, biwirna jadi monyong, teu lila beungeut Kang kardi geus pinuh ku bulu, salin rupa jadi sato nanahaon. Kuring ngagebeg, tuluy ngocéak bari ngarebut si Asep tina leungeunna tapi kalah dikorowot ku leungeun Kang Kardi nu jadi ranggoas. Kuring jejeritan nyebut ngaran Asep. Kang Kardi babaung, sorana béda ti sora babaung anjing nu Mang Wiharya. Leuwih pikasieuneun ieu mah. Ras kuring inget ka carita jenatna Nini baheula ngeunaan ajag. Cenah basa baheula mah gunung Cakrabuana téh sanget kénéh, masih loba sato liar sabangsaning bagong jeung ajag. Ajag téh anjing leuweung nu sok telenges ngerekeb jalema jeung sato inguan urang lembur.

            Kuring beuki tarik ngagoak, kuring yakin sato nu dihareupeun téh ajag, si Asep ceurik awor-aworan sorana pikaketireun. Nu babaung beuki rosa, teu lila sora si Asep ngiles teu kadéngé deui. Tina sungut ajag katingali geus pinuh ku getih, dihandap gé loba getih ngabayabah, kana irung nyeleksek bau hanyir getih anyar.

            Kuring beuki kalabakan, cimata budal lir walungan nu bedah, kuring ceurik lolongséran bari ngajerit nyebut ngaran Asep satarikna.

             “Nyi, Nyi Entin, Istighfar Nyi!” Bi Yoyoh ngagebig-gebig kuring.

            Nyah kuring beunta, bréh Bi Yoyoh babaturan sapagawéan kuring geus aya dihareupeun. Brug kuring nangkeup Bi Yoyoh pageuh pisan, biwir teu eureun kunyam-kunyem ngucap istighfar.

            “ Ngimpi téh meni asa enya Bi!” ceuk kuring bari rénghap ranjug.

           

            “Istighfar Nyi, nu matak rék saré téh babacaan heula!” ceuk Bi Yoyoh bari ngusapan sirah kuring bangun nu nyaah. Geus asa ka kolot sorangan ka Bi Yoyoh téh najan karék wawuh sababaraha poé ogé.

            “ Nyi aya nu ti lembur Nyai mapagkeun!” ceuk Bi Yoyoh saenggeus kuring balik pangacian.

            “Baruk, naha saha geus nyusulan deui, pan kakara saminggu digawéna ogé, meni peuting-peuting deuih, kumaha si Ibu moal bendu kitu Bi?”

            “Hayu tepungan heula waé kaditu!” témbal Bi Yoyoh teu ngajawab pananya kuring.

            Enya waé di tengah imah dunungan kuring téh, geus aya Mang Karta keur ngawangkong jeung Bu Ratna dunungan kuring. Mang Karta nitah kuring balik ka lembur, pajarkeun téh si Asep keur gering. Bu Ratna gé ngidinan deuih kuring balik téh, malah mah gajih nu kakara saminggu gé geus dibikeun bari jeung ditambahan sagala. Bet ku atoh kuring ogé di parengkeun pisan boga dunungan téh bageur jeung béréhan. Mang Karta meni rurusuhan, keur meuli susu gé tangka diburu-buru, bisi kapeutingan teuing dijalanna cenah. Enya tuda kituna mah, jarak ti Bandung ka Wado téh lumayan jauh kira-kira tilu jam mun ngebut maké motor mah.

            Tepi ka buruan imah, kuring asa hélokeun,  kaayaan di jero imah ramé ku jelema. Kuring jadi teu ngeunah haté, tuluy wé tatalété ka Mang Karta.

            “Mang aya naon ieu téh? Na meni ramé kieu?” ceuk kuring hariweusweus.

            “Sing sabar Nyi!”pokna leuleuy bari ngeluk tungkul.

            “Mamang sing bener aya naon ieu téh?” ceuk kuring semu nyentak.
            Keur kitu jol indung kuring. Panonna carindul. Kuring ditangkeup pageuh pisan. Induk kuring ceurik ngawiwiw bari teu leupas nangkeup kuring. Di sela-sela ceurikna teu weléh nyebut hampura, si Asep téh geus euweuh dikieuna cenah.

             Langit asa runtuh saharita, asa ragrag jajantung, awak leuleus lungsé, tuur nyorodcod, satuluyna alam dunya poék mongkléng.

            Basa panon kuring beunta, kuring geus pada ngariung. Rét ka belah kulon, loba lalaki nu keur ngariung ngaboéhan layon budak kuring. Katingali ku juru panon hiji lalaki anu keur diuk sila deukeut Mang Karta. Kuring moal kapalingan deui ku baju kokona, warna bodas bordél biru. Baju koko nu dipaké taun kali. Kalakuan Kang Kardi laju kokolébatan deui dina pipikiran. Kang Kardi nu sok ngakaya kuring, Kang Kardi nu teu ngabayuan budakna, nepi ka gering tuluy maot lantaran geus saminggu nyusuna ukur dibéré cai tajén. Kaambek ka Kang Kardi ukur bisa dibudalkeun ku cimata, kapeurih beuki karasa nyanyautan. Rét deui ka nu di koko bodas bordél biru. Bet salin rupa jiga nu dina impian kuring, Kang Kardi jadi ajag, kuring ngarénjag tuluy nangkeup Ema pageuh bakat ku sieun. Keur kitu, panon kuring bet eunteup ka arit nu nyelap dina bilik. Arit paranti Ema ngarit. Nyéh kuring seuri, teu diengkékeun deui kuring tuluy ngajleng sakocepat, muru arit nu nyelap dina bilik. Rék ngabacok ajag. Moal burung teurak da seukeut aritna, kawantu sok diasah ku Ema ungal poé.